De afgelopen week kwam ik via Facebook in contact met twee dames die beide dagelijks op een hout gestookt fornuis koken. Uiteraard kon ik het niet laten om van de gelegenheid gebruik te maken en hun het hemd van het lijf te vragen. En gelukkig waren zij niet te beroerd om mijn vragen te beantwoorden.
Birgitt bakt broodjes op haar hout gestookt fornuis
Het koken op een hout gestookt fornuis is met name anders wat betreft de temperatuur, deze laat zich niet zo gemakkelijk regelen als op een gasfornuis. De temperatuur regel je met de zuurstoftoevoer en door veel te schuiven met je pannen, want aan de randen van het fornuis is de temperatuur lager. En omdat veranderingen veel trager gaan dan bij gas of elektrisch koken, is vooruit denken erg belangrijk.
Er zijn tegenwoordig ook hout gestookte fornuizen die beschikken over een temperatuurmeter, zodat je direct kunt aflezen of de temperatuur hoog genoeg is. Op andere modellen ga je af op je gevoel… even de handen boven de plaat houden en een inschatting maken. Daar heb je dus wel wat ervaring nodig.
Wat ook belangrijk is, is de keuze voor houtsoort.. Ben je iets aan het bakken dat langer in de oven moet, dan gebruiken de dames bij voorkeur eikenhout. Deze houtsoort brandt heter en langer. Om op te koken is berkenhout of dennenhout weer geschikt. Beide houtsoorten branden sneller en minder heet.
Dennenhout scheidt bij verbranding hars af, dat is bij gebruik in een hout gestookt fornuis geen probleem. De temperatuur in het fornuis is hoog genoeg om er voor te zorgen dat de hars verbrandt. Bovendien geeft het een aangename geur en knettert het gezellig.. Ik heb door schade en schande ondervonden dat dennenhout minder geschikt is voor het gebruik in een open haard.. Tjonge, wat is dat een klus om zo’n haard nadien weer schoon te krijgen…
Een punt van aandacht bij alle houtsoorten is teerafzetting in je schoorsteen. Dit fenomeen doet zich vooral voor bij het stoken op te lage temperaturen. Dit kan gebeuren als je teveel hout in een keer gebruikt óf als je de zuurstof toevoer helemaal dicht draait. Dat wil men nog wel eens doen om de nacht door te komen. Het hout gaat dan smeulen en je hoeft dan de volgende ochtend het fornuis niet helemaal opnieuw aan te maken. Door het smeulen verbrandt het hout niet volledig en slaan de teerdeeltjes, die bij de verbranding ontstaan, neer op de wand van je schoorsteen. Hier vormt zich na verloop van tijd een teerlaag die in brand kan vliegen.. met alle gevolgen van dien..
Bij hogere temperaturen gebeurt dit in veel mindere mate omdat de teer dan verbrand. Dus mannen.. vanaf nu kun je geheel onderbouwd eens flink stoken! (Zorg wel dat je schoorsteen minimaal 1x per jaar schoon gemaakt wordt..)
Een Fornuis van het franse merk Godin, het fornuis van Rieni.
Hoewel ik zelf wel een beetje ervaring heb met het koken op een hout gestookt fornuis, heb ik tijdens dit gesprek het nodige geleerd. Ik bedank beide dames dan ook hartelijk voor hun tips en adviezen!